Γράφει η Μαρία Απατζίδη
Η Ημέρα της Γυναίκας είναι μία ημέρα τιμής για όλες τις γυναίκες που αγωνίστηκαν για τη βελτίωση των δικαιωμάτων και την κοινωνική χειραφέτηση, αλλά και μια ημέρα προβληματισμού για όσα δεν έχουμε πετύχει ακόμη. Στη χώρα μας η εργασιακή ενσωμάτωση των γυναικών δεν είναι ακόμη η ενδεδειγμένη. Στις νεαρές ηλικίες μέχρι τα 35 έτη, το 40% των γυναικών δεν έχει ενταχθεί στην αγορά εργασίας, ενώ οι δείκτες για τους άνδρες είναι πολύ χαμηλότεροι. Το γεγονός αυτό οφείλεται σε οικογενειακές δεσμεύσεις, αλλά και σε αναχρονιστικές πατριαρχικές θεωρήσεις, όπως και στο γεγονός ότι η κρατική στήριξη και επιβοήθηση θα μπορούσε να είναι πολύ πιο αποτελεσματική. Ειδικά οι γυναίκες που θέλουν να εργαστούν ως ελεύθερες επαγγελματίες και ως επιχειρηματίες δεν διαθέτουν κίνητρα για να εξελίξουν την επιχειρηματικότητά τους.
Οι δημόσιες υπηρεσίες θα έπρεπε να προβούν σε ένα επαρκέστερο έργο συντονισμού ως προς την περιγραφή των προσόντων, τα οποία θα είναι τα πλέον απαραίτητα στην αγορά εργασίας κατά την επόμενη δεκαετία και σε αυτό το έργο θα μπορούσε να διαδραματίσει έναν κομβικό ρόλο το Υπουργείο Παιδείας. Ο δημόσιος τομέας μπορεί να προβεί σε ένα έργο διαμεσολάβησης, ώστε να γνωστοποιεί στις νέες τις δεξιότητες που θα είναι πιο απαραίτητες κατά το προσεχές χρονικό διάστημα και τα πανεπιστήμια να προσανατολισθούν προς αυτήν την κατεύθυνση της αφομοίωσης από τον κόσμο της εργασίας με τρόπο ισότιμο για τα δύο φύλα. Μία νέα πίστα, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση είναι και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αλλά χρειάζεται να παρασχεθεί εκπαίδευση και καθοδήγηση για το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να συμβάλουν στην προώθηση της επιχειρηματικότητας. Ένα άλλο στοιχείο της έρευνας που οφείλει να μας απασχολήσει είναι ότι με την εισαγωγή της υβριδικής εργασίας μέσω διαδικτύου και από το σπίτι, υπάρχει μια περαιτέρω διάκριση ότι οι γυναίκες είναι στη μεγάλη πλειονότητά τους αυτές που επιλέγουν αυτόν τον υβριδικό τρόπο εργασίας, έτσι όμως οδηγούνται μακροπρόθεσμα σε μεγαλύτερη απομόνωση από το περιβάλλον εργασίας. Ο λόγος είναι ότι θεωρείται ότι οι γυναίκες είναι αυτές που οφείλουν να αναλαμβάνουν μεγαλύτερα βάρη στην οικογένεια.
Δεν υπάρχει όμως ούτε στήριξη των νέων οικογενειών, γεγονός που σημαίνει είτε ότι οι γυναίκες πρέπει να εγκαταλείψουν την εργασία, για να αφοσιωθούν στο μεγάλωμα των νεαρών μελών της οικογένειας, είτε ότι θα πρέπει να απέχουν από τη δημιουργία οικογένειας, με αποτέλεσμα τη μη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του οικονομικού συστήματος της χώρας μας. Χρειάζεται να παρέχονται κίνητρα στους εργοδότες, ώστε να μην αποφεύγουν να προσλαμβάνουν γυναίκες υπό τον φόβο της ενδεχόμενης μητρότητάς τους. Η μισθολογική διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι τουλάχιστον στο 10%, αλλά η κατάσταση χειροτερεύει τραγικά από το γεγονός ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζονται ως εργαζόμενοι δεύτερης κατηγορίας από τους εργοδότες λόγω πιθανών υποχρεώσεων τους ως μητέρων. Εδώ χρειάζεται μια κρατική παρέμβαση αποτελεσματικής νομοθετικής προστασίας, ώστε οι γυναίκες να μπορούν να είναι ταυτόχρονα εργαζόμενες και μητέρες με αποτέλεσμα όχι μόνο τη δική τους ενδυνάμωση, αλλά και τη βιωσιμότητα όλου του οικονομικού συστήματος της χώρας μας.
Η κύρια πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες είναι ότι ενδέχεται να βρεθούν εκτός απασχόλησης για σημαντικά διαστήματα, σε αντίθεση με τους άνδρες που έχουν τη δυνατότητα σταθερότερης απασχόλησης, και αυτό συνιστά μία διάκριση. Καθώς οι γυναίκες δεν έχουν τη δυνατότητα απόλυτης σταθερότητας στην επαγγελματική τους εργασία αναγκάζονται να υποστηρίζονται από τις οικογένειές τους και αυτό μακροπρόθεσμα υπονομεύει την κοινωνική ανεξαρτησία και την αυτόνομη επίτευξη στόχων.
Τα στοιχεία είναι εξόχως καταδικαστικά για τη χώρα μας. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση είμαστε στη δεύτερη χειρότερη θέση μεταξύ των 27 με ποσοστό 52,4% ως προς την απασχόληση των γυναικών, ενώ όσες απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα είναι μόλις το 48% των εργαζομένων. Η ανεργία είναι στην Ελλάδα 3,5 φορές πιο μεγάλη από τον μέσο όρο σε όλη την Ευρώπη. Στους εγγεγραμμένους άνεργους οι γυναίκες ανέρχονται στο 60% με την πλειονότητα να ανήκουν στην κατηγορία των μακροχρόνια άνεργων.
Τα κοινωνικά στερεότυπα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες ονομάζονται και «γυάλινη οροφή» με την έννοια ότι πρόκειται για κάτι ύπουλο και όχι πάντα άμεσα εμφανές. Ο αγώνας για την εξάλειψη αυτής της αόρατης οροφής που περιχαρακώνει τα γυναικεία όνειρα πρέπει να δοθεί κατ’ εξοχήν στον χώρο της επιχειρηματικότητας. Και για αυτό χρειάζεται το κράτος να δίνει αφενός επιμόρφωση για τις ικανότητες που χρειάζονται σε συνδυασμό με το Υπουργείο Παιδείας και τα πανεπιστήμια, ώστε οι γυναίκες που είναι το πιο μορφωμένο φύλο να αποκτήσουν και μεγαλύτερη αφομοίωση από την αγορά εργασίας. Και αφετέρου κίνητρα ειδικά για τη μικρομεσαία γυναικεία επιχειρηματικότητα με σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις.