Γράφει ο Νίκος Αλεντζανίδης, Αγγειοχειρουργός της κλινικής «Flebocentr», Αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Χειρουργικής. Ιατρικό Ινστιτούτο Κουμπάν
Η εμφάνιση κιρσών στα κάτω άκρα, ή η επιδείνωσή τους, κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, απασχολεί πολλές γυναίκες αυτή την τόσο ευαίσθητη περίοδο της ζωής τους. Αν και η εγκυμοσύνη έχει ενοχοποιηθεί πολλές φορές για την αρχική εμφάνιση των κιρσών, η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν αποτελεί τον μοναδικό λόγο πρόκλησής τους. Είναι πλέον γνωστό, ότι διάφοροι γονιδιακοί παράγοντες αποτελούν την βασική αιτία εκδήλωσης της φλεβικής νόσου και συνεπώς, δεν εμφανίζουν όλες οι εγκυμονούσες κιρσούς, παρά μόνο αυτές που έχουν μια γενετική προδιάθεση.
Στην εγκυμοσύνη η φλεβική νόσος πυροδοτείται και αποκαλύπτεται! Λόγω των ορμονών που παράγονται οι φλέβες διογκώνονται και σε συνδυασμό με την αύξηση του βάρους της γυναίκας , την αύξηση του συνολικού κυκλοφορούντος αίματος, και την πίεση των λαγονίων φλεβών (της κοιλιάς) από το έμβρυο.
Οι κιρσοί στην εγκυμοσύνη εμφανίζονται συχνότερα στα πόδια και σπανιότερα, στην περιοχή των εξωτερικών γεννητικών οργάνων. Τα συνήθη συμπτώματα είναι: πόνος, βάρος, κνησμός, κούραση και πρήξιμο στα πόδια, ενώ οι κιρσοί και οι ευρυαγγείες που δημιουργούνται μπορεί να είναι παροδικοί και να εξαφανιστούν μέσα στο πρώτο τρίμηνο μετά τον τοκετό. Σε αρκετές περιπτώσεις πάντως, ειδικά εάν υπάρχει κληρονομική προδιάθεση και διαδοχικές κυήσεις, ίσως παραμείνουν και χρειαστούν ειδική θεραπεία.
Διάγνωση – Αντιμετώπιση
Αρκεί μία εξέταση από τον ιατρό, ενώ για πληρέστερη εξέταση γίνεται υπερηχογραφική μελέτη του φλεβικού δικτύου των κάτω άκρων.
Η θεραπεία για τους κιρσούς και τις ευρυαγγείες συνήθως αναβάλλεται για μετά την εγκυμοσύνη γιατί όπως είπαμε ένα μεγάλο μέρος μπορεί να εξαφανιστεί ή τουλάχιστον να μειωθεί μέσα στους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό.
Η πιο κατάλληλη περίοδος για την έναρξη θεραπείας είναι μετά την πάροδο τριμήνου από τον τοκετό, όταν δηλαδή η επίδραση της κύησης στις φλέβες θα έχει ελαχιστοποιηθεί και το αποτέλεσμα μιας θεραπείας θα είναι το καλύτερο δυνατό. Η ενδοαυλική θεραπεία των κιρσών με Laser είναι η ενδεδειγμένη επιλογή στις μέρες μας. Είναι γρήγορη, εξαιρετικά ασφαλής και εντελώς ανώδυνη τεχνική ενώ συνδυάζει άριστα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα με την ταχύτερη επιστροφή της ασθενούς στην καθημερινότητα της.
Επιπλοκές
Η σοβαρότερη επιπλοκή είναι η εμφάνιση φλεβοθρόμβωσης. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η συχνότητα της φλεβικής θρόμβωσης είναι 5-6 φορές μεγαλύτερη από ό,τι στο γενικό πληθυσμό. Η ενδεικνυόμενη αγωγή είναι η αντιπηκτική με χορήγηση ηπαρίνης. Ο τύπος και η διάρκεια της αγωγής εξαρτώνται από τη θρόμβωση. Αντιπηκτικά από το στόμα δεν χορηγούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης λόγω τερατογόνου δράσης. Μπορούν όμως να χορηγηθούν με ασφάλεια μετά τον τοκετό . Έγκυοι που εμφανίζουν εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση θα πρέπει να ελέγχονται για τυχόν θρομβοφιλία, ενώ θα πρέπει να λαμβάνουν αγωγή κατά τη διάρκεια επόμενης εγκυμοσύνης.
Για να αποφύγετε ή να περιορίσετε τους κιρσούς και τις ευρυαγγείες όταν μείνετε έγκυος, μπορείτε να κάνετε τα εξής:
–Προσπαθήστε να μην πάρετε πολλά κιλά.
– Κόψτε εντελώς το κάπνισμα.
– Φροντίστε να ξεκουράζεστε συχνά με τα πόδια σας ψηλά. Για παράδειγμα, καθίστε με τα – πόδια ακουμπισμένα σε μια καρέκλα ή ξαπλώστε με ένα μαξιλάρι κάτω από τα πόδια σας, ώστε να βοηθήσετε την επιστροφή του αίματος στην καρδιά.
– Μη φοράτε ψηλά τακούνια. Αφήστε τα για μετά τη γέννα.
– Αποφύγετε την ορθοστασία. Επιδιώξτε να περπατάτε και να γυμνάζεστε, καθώς βάδισμα και άσκηση κάνουν πολύ καλό γιατί βοηθούν την κυκλοφορία του αίματος.
– Φορέστε ειδικές ελαστικές κάλτσες. Σημειώνουμε ότι πρέπει να τις φοράτε αμέσως μετά το πρωινό ξύπνημα, όταν τα πόδια δεν παρουσιάζουν οίδημα και έτσι η τοποθέτησή τους θα είναι πιο εύκολη, και να τις αφαιρείτε πριν από τον ύπνο.
– Αποφεύγετε τη ζέστη (ζεστά μπάνια, σάουνα, ηλιοθεραπεία). Η θερμότητα προκαλεί διαστολή των αγγείων και επιβραδύνει την φλεβική επιστροφή.
Απαραίτητη η θεραπεία των κιρσών πριν την εγκυμοσύνη; Ή όχι;
Η γενικότερη εντύπωση του κόσμου και, δυστυχώς, και πολλών γιατρών είναι ότι θα πρέπει μια γυναίκα να αναβάλλει για αργότερα τη θεραπεία των κιρσών καθώς μια πιθανή εγκυμοσύνη θα τους επαναφέρει. Αυτό είναι ριζικά λανθασμένο. Το όφελος της θεραπείας πριν από μια πιθανή εγκυμοσύνη εξασφαλίζει σημαντικά καλύτερη ποιότητα της καθημερινής ζωής κατά τη διάρκεια της κύησης ενώ παράλληλα ελαχιστοποιεί την πιθανότητα επιπλοκών λόγω προβλημάτων στη φλεβική κυκλοφορία των κάτω άκρων.