Το Πανεπιστήμιο του Cambridge (2016) διεκπεραίωσε μια έρευνα, όπου οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να επιλέξουν τρόφιμα που θεωρούσαν υγιεινά. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ένα μεγάλο ποσοστό των συμμετεχόντων επέλεξε χυμούς φρούτων, προϊόντα με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, επεξεργασμένα δημητριακά και έτοιμα γεύματα πλούσια σε αλάτι.
Παρακάτω θα εξετάσουμε μερικά παραδείγματα τροφίμων που πολλοί θεωρούν ‘‘υγιεινά’’, ενώ στην πραγματικότητα επηρεάζουν αρνητικά όχι μόνο τη φυσική μας κατάσταση, αλλά ακόμα και τη διάθεση μας.
- Έτοιμοι χυμοί φρούτων
Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που θεωρούν τους χυμούς φρούτων εξαιρετική πηγή βιταμινών και τους επιλέγουν καθημερινά στο διαιτολόγιο τους ή στο διαιτολόγιο των παιδιών τους. Στην πραγματικότητα όμως οι φρουτοχυμοί είναι αρκετά υψηλής περιεκτικότητας σε απλά σάκχαρα, ενώ οι φυτικές τους ίνες έχουν αφαιρεθεί. Παράλληλα αρκετοί χυμοί περιέχουν και επιπλέον ζάχαρη, ώστε να είναι περισσότερο ελκυστικοί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απότομη αύξηση της γλυκόζης στο αίμα και συνεπώς την αύξηση του αισθήματος την πείνας. Συνεπώς, μια πιο ασφαλής επιλογή είναι τα smoothies, όπου χρησιμοποιείται ολόκληρο το φρούτο και προστίθενται και πηγές πρωτεΐνης (π.χ. γιαούρτι), που θα μας βοηθήσουν να αποφύγουμε ενδεχόμενη υπογλυκαιμία.
- Δημητριακά
Πόσοι από εμάς είχαμε καθιερωμένο πρωινό από την παιδική μας ηλικία μέχρι και σήμερα τα δημητριακά με γάλα; Δυστυχώς, τα περισσότερα δημητριακά του εμπορίου είναι αρκετά επεξεργασμένα και περιέχουν πολλές φορές όχι μόνο ένα είδος, αλλά πολλά είδη γλυκαντικών (π.χ. ζάχαρη, σιρόπι ρυζιού, σουκραλόζη κ.α.). Εκφράσεις όπως ‘‘πηγή εδώδιμων ινών’’, ‘‘περιέχουν βρώμη’’ , ‘‘χαμηλά σε λιπαρά’’ δεν θα πρέπει να μας παραπλανούν. Μια καλή λύση είναι να επιλέγουμε ανεπεξέργαστο muesli, granola με ξηρούς καρπούς ή δημητριακά των οποίων τα συστατικά είναι βρώμη, ξηροί καρποί, σπόροι και γενικότερα συστατικά που καταλαβαίνουμε όλοι και θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και μόνοι μας σε μια σπιτική συνταγή.
- Προϊόντα χωρίς γλουτένη
Η γλουτένη αποτελεί μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στα περισσότερα δημητριακά, όπως το σιτάρι, η σίκαλη και το κριθάρι. Αντιθέτως, το ρύζι , το κεχρί, το φαγόπυρο, το καλαμπόκι και η κινόα δεν περιέχουν γλουτένη. Η βιομηχανία των τροφίμων έχει δημιουργήσει και αρκετά συσκευασμένα προϊόντα ελεύθερα γλουτένης. Τα προϊόντα αυτά δημιουργήθηκαν κυρίως για τα άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη, μια αυτοάνοση νόσο, όπου όταν το άτομο καταναλώνει γλουτένη προκαλούνται αλλοιώσεις στον βλεννογόνο του εντέρου, με αποτέλεσμα να μην απορροφώνται σωστά πολύτιμα συστατικά των τροφών. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι οι δίαιτες χωρίς γλουτένη δεν είναι βέβαιο ότι βοηθούν στο αδυνάτισμα, καθώς τα επεξεργασμένα gluten free προϊόντα συχνά έχουν περισσότερα σάκχαρα και άλλα πρόσθετα για να βελτιώνεται η γεύση τους, ενώ υπάρχει και ο κίνδυνος έλλειψης σημαντικών βιταμινών, φυτικών ινών και μετάλλων. Επομένως, αν δεν έχουμε ειδικούς λόγους να αποφεύγουμε τη γλουτένη δεν χρειάζεται να τη βγάλουμε από τη διατροφή μας.
- Vegan επεξεργασμένα τρόφιμα
Τα τελευταία χρόνια η vegan κοινότητα έχει αυξηθεί σημαντικά και είναι θετικό το γεγονός ότι πολλές επιχειρήσεις σέβονται τους vegans και προσαρμόζουν ανάλογα το μενού τους, αυξάνοντας τις επιλογές και την ποικιλία τους. Ωστόσο, πολλές εταιρείες παράγουν επεξεργασμένα vegan προϊόντα, τα οποία στην προσπάθειά τους να θυμίζουν γευστικά τα ζωικής προέλευσης προϊόντα, τα φορτώνουν με χημικά και συντηρητικά. Τα προϊόντα αυτά συχνά είναι υψηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένο λίπος, ή περιέχουν υπερβολική ποσότητα αλατιού, με αποτέλεσμα την αύξηση της LDL (κακής) χοληστερόλης, αλλά και της αρτηριακής πίεσης. Το πιο ασφαλές είναι τα vegan άτομα να επικεντρώνονται σε τρόφιμα όπως φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, δημητριακά και ελαιόλαδο. Παράλληλα υπάρχουν και συσκευασμένα προϊόντα, όπως γιαούρτια σόγιας ή φυτικά ροφήματα χωρίς ζάχαρη που αποτελούν ασφαλείς επιλογές.
- Light αναψυκτικά
Υπάρχουν πλέον στο εμπόριο πολλά αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη και συχνά χωρίς θερμίδες που πολλοί επιλέγουν να καταναλώνουν σε καθημερινή βάση. Δεν είναι λίγες οι φορές μάλιστα που πίνουν 2 ή 3 αναψυκτικά αυτού του τύπου την ημέρα. Τα συγκεκριμένα αναψυκτικά πολλές φορές περιέχουν τεχνητά γλυκαντικά, όπως η ασπαρτάμη, τα οποία μπορεί να έχουν σχεδόν αμελητέα επίδραση στις θερμίδες, αλλά η επίδρασή τους στον μεταβολισμό και τις ορμόνες μας δεν είναι αμελητέα. Η βιβλιογραφία έχει δείξει ότι τα τεχνητά γλυκαντικά μπορεί να αυξάνουν την όρεξη, μεσολαβώντας στο μονοπάτι του εγκεφάλου που περιμένει την ανταμοιβή μέσω της τροφής. Επιπλέον, τα τεχνητά γλυκαντικά, λόγω της γλυκιάς τους γεύσης, μπορεί να οδηγήσουν σε εξάρτηση, αυξάνοντας την επιθυμία για ζάχαρη.
- Chips λαχανικών
Τα chips λαχανικών είναι ιδιαίτερα παραπλανητικά, καθώς πολλοί τα επιλέγουν θεωρώντας πως αποτελούν καλύτερη επιλογή συγκριτικά με τα τυπικά πατατάκια. Τις περισσότερες φορές όμως τα chips λαχανικών περιέχουν ελάχιστες φυτικές ίνες, είναι τηγανισμένα σε φυτικά έλαια και περιέχουν αρκετά συντηρητικά. Παράλληλα συνήθως περιέχουν άμυλο πατάτας και δεν είναι λίγες οι φορές που δεν περιέχουν λαχανικά αλλά σκόνες (π.χ. σκόνη σπανακιού). Αν όμως τα παρασκευάσετε στο σπίτι, με λαχανικά της επιλογής σας στον φούρνο, τότε σίγουρα αποτελούν μια εξαιρετική επιλογή σνακ.
- Επιδόρπια γιαουρτιού
Παρά τις λίγες θερμίδες που έχουν, τα επιδόρπια γιαουρτιού συνήθως δεν αποτελούν την ασφαλέστερη επιλογή για σνακ, ιδιαίτερα για άτομα που προσέχουν το βάρος τους. Πολλά επιδόρπια γιαουρτιού περιέχουν αρκετή ζάχαρη, ανάλογη ποσοτικά με ένα γλυκό, ενώ η περιεκτικότητά τους σε πρωτεΐνη και προβιοτικά είναι φανερά χαμηλότερη. Επίσης, ενδέχεται ένα επιδόρπιο γιαουρτιού να περιέχει χρωστικές και άλλα πρόσθετα, τα οποία μακροπρόθεσμα μπορούν να επηρεάσουν ακόμα και τις νοητικές μας λειτουργίες. Συνεπώς, θα ήταν προτιμότερο να επιλέγουμε για σνακ το παραδοσιακό γιαούρτι με φρούτα της επιλογής μας.
- Έτοιμες σάλτσες και σως
Οι έτοιμες σάλτσες αναντίλεκτα μας λύνουν τα χέρια όταν έχουμε περιορισμένο χρόνο για να μαγειρέψουμε. Όμως πολλές από αυτές περιέχουν αρκετή ζάχαρη και αλάτι, σε ποσότητα υψηλότερη από την ημερήσια συνιστώμενη δόση. Παράλληλα, οι σάλτσες αυτές συχνά είναι υψηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένα λιπαρά, η υπερπρόσληψη των οποίων μπορεί να επιφέρει καρδιαγγειακά νοσήματα. Ας τιμήσουμε λοιπόν το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο της χώρας μας, το οποίο είναι απαραίτητο για την απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών και αποτελεί ορόσημο της Μεσογειακής Διατροφής.
Επομένως, συμπεραίνουμε πως με λίγη παραπάνω προσοχή στις ετικέτες των τροφίμων μπορούμε να κάνουμε περισσότερο υγιεινές επιλογές, ώστε νιώθουμε μεγαλύτερη ευεξία.